آنفلوانزا چیست ؟

آنفلوانزا شایعترین بیماری ویروسی فصل سرما است که دستگاه‌ تنفسي‌را درگیـر می کند و شدیدا مسري است.‌مدت‌ زمان‌ شروع‌ علايم‌ از زمان‌ وارد شدن‌ ويروس‌ به‌ بدن‌ 48-24 ساعت‌ است‌.

آنفلوانزا بیماری ویروسی حاد دستگاه تنفسی است که با تب، سردرد ، دردعضلانی ، عرق ، آبریزش بینی ، گلودرد و سرفه تظاهر می کند. سرفه اغلب شدید و برای مدتی ادامه می یابد ولی سایر نشانه های بیماری بعد از 7- 2 روز خودبخود بهبود پیدا میکند . سه‌ نوع‌ اصلي‌ ويروس‌ آنفلوانزا (A,B,C) وجود دارد، اما اين‌ ويروس‌ها توانايي‌ جهش‌ به‌ انواع‌ گوناگوني‌ را دارند. شيوع‌ ناگهاني‌ انواع‌ مختلف‌ آنفلوانزا تقريباً هر زمستان‌ رخ‌ مي‌دهد ولی شدت‌ آنها متفاوت‌ است‌.

   علايم‌ شايع

لرز و تب‌ متوسط‌ تا بالا

دردهاي‌ عضلاني‌ واستخوانی، از جمله‌ كمردرد

چشم درد و گلودرد

 سرفه های خشک

آبريزش‌ از بيني‌

سردرد

ضعف ،خستگي و کوفتگی

یافته های بالینی :

1- آنفلوانزای بدون عارضه :

با حمله ناگهانی علائم بعد از یک دوره کمون 3-1 روزه شروع میشود

علائم عمومی مانند تب ، لرز ، سردرد ، درد عضلانی ، بی حالی و بی اشتهایی غالب بوده و معمولاً درد عضلانی یا سردرد بیشترین علامت مشکل ساز است و شدت آن مرتبط با اوج تب است درد مفاصل بطور شایع دیده میشود .

 بروز ناگهانی تب و علائم سیستمیک (لرز ، کنژکتیویت ، سردرد ، ضعف و بی اشتهایی ) که به صورت تیپیک بمدت 3 روز بطول می انجامد . علائمی مثل گرفتگی صدا و احساس گلودرد و سرفه که با کاهش علائم سیستمیک در روز سوم بارزتر شده و معمولاً 4-3 روز دوام می یابد.

 عموماً دوره تب 3 روز است ولی گاهی اوقات تب در آنفلوانزای بدون عارضه 8-5 روز باقی میماند گاهی اوقات برونشیت سبب سرفه طول کشیده در بیمار مبتلا میشود .

2- آنفلوانزای عارضه دار :

بدنبال آنفلوانزا گاهی عوارض ریوی و غیر ریوی بوجود میاید .

عوارض ریوی : شامل پنومونی ویروسی اولیه ، پنومونی باکتریال ثانویه ، پنومونی مخلوط ، پنومونی ویروسی لوکالیزه ، کروپ ، تشدید بیماری ریوی مزمن و تکرار درگیری ریوی میباشد .مهمترین عارضه ای که منجر به مرگ و میر میشود پنومونی میباشد که میتواند باکتریال ویرال یا مختلط باشد.

عوارض غیر ریوی : مثل عوارض سیستم عصبی مرکزی ( سندرم گیلن باره ، آنسفالیت و میلیت ترانسورس ) ، سینوزیت ، عوارض قلبی ، سندرم شوک توکسیک ، سندرم ری ( Reye )

سرماخوردگی، آنفلوآنزا یا آلرژی ؟

سرما خوردگی و آنفولانزا علایم مشابهی دارند با این تفاوت که سرما خوردگی معمولا خفیف تراست  وممکن است بدون تب ویا با تب پایین باشد اما آنفولانزا بطورناگهانی شروع می شود و با تب بالا همراه است. همچنین مدت زمان بیشتری طول می کشد تا آنفولانزا بهبود یابد اما این مدت در سرماخوردگی کوتاه تر است.

دانستن تفاوت های اساسی بین سرماخوردگی، آنفلوآنزا و آلرژی امری مهم برای مقابله با این گونه بیماری ها می باشد . بر خلاف باوربسیاری از مردم ، هوای سرد تاثیری بر سرما خوردگی ندارد یا اگر هم دارد بسیار اندك است.

حقیقت آن است كه در طول فصل های سرد مردم اغلب اوقات خود را در محیط های سرپوشیده و بسته می گذرانند. در نتیجه شانس و فرصت پخش شدن ویروس به طریق تماس نزدیك از فردی به فرد دیگر افزایش می یابد.

به طور كلی ویروس سرماخوردگی از دو طریق انتقال می یابد:

اول از طریق تنفس و استنشاق ترشحات عفونی عطسه و سرفه پخش شده در هوا.

دوم از طریق لمس اشیاء آلوده به ویروس (مانند كتاب، دستگیره در و دست دادن با افراد بیمار) و لمس متقابل صورت.

هوای سرد رطوبت را كاهش می دهد از این رو باعث خشك شدن مجرای بینی می شود و بدین وسیله شرایط برای واگیر كردن ویروس آماده می شود .ترشحات معمول و طبیعی بینی و گلو یكی از اولین خطوط دفاعی بدن در مقابل ویروس های سرماخوردگی هستند، به علاوه بسیاری از ویروس های سرماخوردگی با كاهش رطوبت دوام بیشتری پیدا می كنند.

تشخیص سرماخوردگی و آنفلوآنزا از یكدیگر بسیار مهم است خصوصا در مورد بچه ها و افراد مسنی كه سیستم دفاعی بدنشان دچار اختلال و اشكال است و به بیماری سرماخوردگی و آنفلوآنزا مبتلا شده اند .چرا كه بیماری سرماخوردگی به آسانی قابل درمان است و در بدترین حالت امكان دارد به عفونت ثانویه باكتریایی منجر شود كه آن هم به وسیله مصرف آنتی بیوتیك قابل درمان است .

ولی آنفلوآنزا یكی از بیماری های خطرناكی است كه می تواند به مرگ منجر شود به طوری كه آمار نشان می دهد كه آنفلوآنزا سالانه تنها در آمریكا جان 20000 نفر را می گیرد.

سرماخوردگی و آنفلوآنزا هر دو نشانه های مشتركی دارند، اما معمولا می توان آنها را از هم تمیز داد. به طور كلی نشانه های سرماخوردگی مرحله به مرحله در طی چند روز بعد از شروع عفونت بروز پیدا می كنند. سرماخوردگی معمولا با گلودرد همراه با عطسه ،آبریزش بینی یا گرفتگی بینی شروع می شود.

 تب، یك علامت معمولی برای یك سرماخوردگی ساده نمی باشد و زمانی كه تب وجود دارد معمولا بیانگر وجود عفونت باكتریایی می باشد .همچنین معمولا سر درد شدید و دردهای شدید عضلانی رابطه مستقیمی با بیماری سرماخوردگی ندارند و علائم خستگی و ضعف نیز خفیف می باشد.

 نشانه های آنفلوآنزا از قبیل سردرد، سرفه های خشك ،لرز و درد عمومی در تمام بدن معمولا به طور ناگهانی ظاهر می شوند همچنین تب بالا (38 تا 40 درجه سانتیگراد) به صورت سه تا چهار روز یكی از مهم ترین نشانه های آنفلوآنزا هست. گرفتن بینی، عطسه و گلودرد از نشانه های بارز آنفلوآنزا نمی باشد؛ این علائم اگر وجود داشته باشد معمولأ در مراحل آخر بیماری بروز می نماید. همچنین تمیز دادن بین سرماخوردگی و آلرژی دارای اهمیت بسیاری است .

 نشانه های سرماخوردگی و آلرژی می تواند مشابه باشد. اما یك سری از نشانه ها و علامت های بخصوصی وجود دارند كه می توان آن دو را از هم متمایز كرد. در حقیقت هم آلرژی و هم سرماخوردگی دارای نشانه هایی از قبیل: گرفتگی بینی، عطسه، آبریزش بینی، آبریزش چشم و گاهی سردرد می باشد. اما علائم سرماخوردگی یكی یكی ظاهر می شود ابتدا عطسه، آبریزش بینی، آبریزش چشم و به دنبال آن گرفتگی بینی، اما در آلرژی تمام علائم با هم و در یك زمان ظاهر می شوند. عطسه های پیاپی و پشت سر هم معمولا نشانگر وجود آلرژی است در صورتی كه تك عطسه معمولا نشانگر سرماخوردگی است. به علاوه در سرماخوردگی ترشحات بینی زرد رنگ می باشد در صورتی كه در آلرژی ترشحات بینی بیرنگ و رقیق می باشد.

یكی دیگر از تفاوت های آلرژی و سرماخوردگی این است كه طول مدت وجود علائم سرماخوردگی می تواند 7 تا 10 روز ادامه داشته باشد، در حالی كه نشانه های آلرژی در مدت بسیار كوتاه تری پایان می یابد.

 تا كنون بیش از 200 نوع مختلف ویروس سرماخوردگی شناخته شده است. ویروسRhino _ Corona Influenza Para جزء رایج ترین ویروس ها می باشد. قسمت بالایی بینی به علت داشتن دمای مناسب( 33 درجه سانتیگراد) یكی از مناسب ترین مكان ها برای رشد این ویروس هاست. برخی ازانواع ویروس های آنفلوآنزاوسرماخوردگی قابلیت جهش و تغییر نوع به ویروسی دیگر را دارند. این امر دانشمندان را برای پیدا كردن واكسن های مؤثر به دردسر انداخته است.

 به طور كلی زنان بیشتر از مردان دچار سرماخوردگی می شوند. اما بسیاری از مردم بر این باورند كه این امر به دلیل ضعف جسمانی و یا ضعف سیستم دفاعی بدن زنان می باشد. اما دلیل اصلی آن این است كه زنان در ارتباط بیشتری با بچه ها هستند و همچنین بچه ها بیشترین آمار سرماخوردگی را دارند. اصولا این امر به دلیل ضعف ساختار سیستم دفاعی بچه ها یا مقاومت كم آنها در مقابل عفونت ها و همچنین به دلیل تماس زیاد با بچه های دیگر در مدرسه و مكانهای دیگر می باشد. معمولأ از روز دوم تا چهارم سرماخوردگی، شمارش ویروس ها در ترشحات بینی به حد زیادی می رسد . از این زمان است كه شخص بیشترین شانس انتقال بیماری را به افراد دیگر دارد.

 آسپیرین توسط بیشتر مردم برای كاهش علائم و نشانه های سرماخوردگی مصرف می شوند. اما تحقیقات نشان داده است كه آسپرین تعداد و یا شمارش ویروس های سرماخوردگی در ترشحات بینی را افزایش می دهد و در نتیجه شانس سرایت بیماری را ازشخصی به شخص دیگر افزایش میدهد. بنابر نظر سازمان ملی تحقیقاتی آلرژی و بیماری های واگیر آمریكا ، انجمن متخصصین اطفال آمریكا توصیه می كنند كه نباید به بچه ها و نوجوانان آسپیرین و یا هر داروی دیگری كه حاوی آسپیرین است جهت درمان بیماری های ویروسی خصوصا برای آبله مرغان و آنفلوآنزا تجویز شود.

 نتیجه چندین تحقیقات پزشكی حاكی از این است كه استفاده از آسپیرین برای درمان بیماری های ویروسی و سرماخوردگی در كودكان می تواند باعث بیماری reye شود .این بیماری می تواند باعث زیان های غیر قابل جبران به مغز و كبد شود و در مواقعی حتی می تواند باعث مرگ اطفال شود. همچنین قابل توصیه است كه استفاده از داروهای ضد درد مانند استامینوفن در مراحل اول سرماخوردگی می تواند باعث اختلال در سیستم طبیعی و دفاعی بدن شود و در نتیجه سیستم دفاعی بدن را در مقابل ویروس های سرماخوردگی ضعیف نماید و باعث طولانی تر شدن دوره بیماری شود.

هیچ درمان خاصی برای درمان سرماخوردگی یا آنفلوآنزا وجود ندارد و تنها گذشت دوره بیماری و كارایی سیستم دفاعی بدن بهترین راه حل و درمان است، اگرچه تعداد زیادی از افراد با دیدن علائم سرماخوردگی یا آنفلوآنزا شروع به خوردن آنتی بیوتیك می كـــنند. این آنتی بیوتیك ها معمولا از نسخه های قبلی باقی مانده است و یا اینكه از دوستان یا آشنایان می گیرند و یا با قیمت های پایین از بازار آزاد می خــــرند كه این گروه را معمولا افراد بی بضاعت و افراد بدون پوشش بیمه ای تشكیل می دهند. آنتی بیوتیك ها برای عفونت های باكتریایی استفاده می شوند، در حالی كه سرماخوردگی عامل ویروسی دارد و آنتی بیوتیك نمی تواند ویروس را متوقف كند.

 مصرف خودسرانه و بدون مشورت پزشك باعث بوجود آمدن نوع های جهشی جدیدی از باكتری ها می شود كه نسبت به آنتی بیوتیك مقاومت دارند و این امر برای پزشكان مشكلات بسیاری بوجود آورده است . بسیاری از مردم بر این باورند كه مصرف زیاد ویتامینC باعث جلوگیری از سرماخوردگی می شود و یا نشانه های سرماخوردگی را كاهش می دهد. اما هنوز دلیل قانع كننده علمی برای این موضوع پیدا نشده است . البته در این مطلب شكی نیست كه ویتامینC یك ویتامین اساسی است و باعث افزایش سلامتی می شود و امكان دارد كه باعث كاهش دوره سرماخوردگی شود اما در درمان و جلوگیری از سرماخوردگی تأثیر بسزایی ندارد.

 در حقیقت مصرف یك دوره زیاد ویتامینC برای مدت زمانی طولانی می تواند مضر باشد و می تواند باعث اسهال و كاهش آب بدن در بزرگسالان و بچه ها شود و باعث نتایج گمراه كننده و اشتباه در آزمایشات خون و ادرار شود.

مدارك علمی وجود دارند كه قرص های مكیدنی روی (Zinc ) می تواند دوره سرماخوردگی را كاهش دهد. تحقیقات پزشكی نشان داده است اگر قرصهای مكیدنی روی در طول 24 ساعت اول بروز علائم سرماخوردگی مصرف شود می تواند دوره سرماخوردگی را به طور قابل توجهی كاهش دهد. محققان بر این باورند كه روی، از ارتباط ویروس های سرماخوردگی و سلول های بدن جلوگیری می كند. اما استفاده از قرص های روی از ایجاد سرماخوردگی و یا آنفلوآنزا جلوگیری نخواهد كرد و اگر این قرص ها برای مدت طولانی استفاده شود می تواند سیستم دفاعی بدن را ضعیف نماید و باعث افزایش كلسترول خون شود.

از آنجایی كه درمان خاصی برای سرماخوردگی و آنفلوآنزا وجود ندارد جلوگیری بهترین سلاح برای این عوامل ویروسی است. شستن دست ها و لمس نكردن صورت راه هایی ساده اما مؤثر برای جلوگیری از سرماخوردگی هستند. یكی از عادت های اشتباهی كه مردم دارند این است كه در هنگام سرماخوردگی یا آنفلوآنزا دستمالی را كه برای عطسه یا سرفه استفاده كرده اند در جیب یا دست خود نگه می دارند و مجددا آن را مورد استفاده قرار می دهند این یك راه بسیار ساده ای است كه عوامل بیماری دوباره به بدن انتقال یابند و بتوانند باعث تشدید بیماری شوند.

بیماران باید دستمال مورد استفاده را فوراً پس از یك بار مصرف دور بیندازند. یك اشتباه معمول دیگر آن است كه با فشار، بینی خود را در یك دستمال تمیز می كنند. فشار هوا باعث می شود كه مقداری از ترشحات بینی كه حاوی ویروس ها و یا میكروب ها هستند را به سینوس های زیر چشم انتقال دهد و باعث عفونت سینوسی شود.

از آنجایی كه مراقبت و درمان پزشكی خاصی برای سرماخوردگی و آنفلوآنزا وجود ندارد، بهترین راه درمان استراحت و نوشیدن مایعات به مقدار زیاد است. بسیاری از مردم سلامت خود را از آنفلوآنزا در طول چند روز به دست می آورند، در صورتی كه سرماخوردگی ممكن است به مدت یك یا دو هفته به طول انجامد. اگر نشانه های بیماری بدتر شوند و یا برای مدت طولانی ادامه یابند و یا علائمی مانند تنگی نفس، درد در قسمت قفسه سینه، تب، استفراغ، احساس درد زیاد در هنگام بلعیدن، سرفه مداوم، گرفتگی بینی و سردرد ظاهر شوند، مراجعه به پزشك تصمیم خوب و بجایی خواهد بود.

  عوامل‌ افزايش‌ دهنده‌ خطر

- استرس‌

- خستگي‌ شديد

- تغذيه‌ نامناسب‌

- وجود بيماري‌ اخير كه‌ موجب‌ كاهش‌ مقاومت‌ بدن‌ شده‌ باشد.

- بيماري‌ مزمن‌، خصوصاً بيماري‌ مزمن‌ قلبي‌ ، ريوي‌و کلیوی

- بارداری‌ (سه‌ ماه‌ سوم‌)

- افرادي‌ كه‌ در يك‌ محيط‌ ‌ بسته‌ با تهویه نامناسب زندگي‌ یا کار مي‌كنند. 

- مكان‌هاي‌ شلوغ‌ به‌ هنگام‌ بروزهمه‌گيري‌

  راههای انتقال  بیماری

ویروس به راحتی از طریق ترشحات تنفسی ازجمله عطسه و سرفه و نیز از طریق تماس نزدیک ،نظیردست دادن و روبوسی از فرد بیماربه افراد سالم منتقل می شود.

  پيشگيري‌

- رعایت نکات بهداشتی ازسوی فرد بیمارازجمله استفاده از وسایل وظروف جداگانه واستفاده از دستمال در هنگام عطسه و سرفه.

- استراحت فرد بیماردر منزل که هم باعث کاهش علائم و بهبود بیماری می شود و هم مانع انتقال بیماری به سایر افراد می شود.

- شستشوی مداوم دستها

- کاهش مسافرتهای غیر ضروری

- استفاده از پوشش مناسب در روزهای سرد

- خودداري‌ از تماس‌ غيرضروري‌ با افرادي‌ كه‌ دچار ‌ آنفلوانزا هستند

- تزریق واکسن آنفولانزا ایمنی 80 درصدی را برای یکسال ایجاد می کند.

  تزریق واکسن آنفولانزا برای چه کسانی ضروری است ؟

 افراد بالاي‌ 65 سال‌ ‌ ،افراد مبتلا به‌ بيماريهای‌ مزمن‌ ريوي،آسم و برونشیت ، بیماران کلیوی ،بیماران قلبی ،افراد مبتلا به HIV ، بیماران دارای نقص سیستم ایمنی ،بیماران دیابتی وتالاسمی، کودکان 6 تا 23 ماه بویژه کودکانی که در مهدکودک و در تماس با سایر کودکان ‌هستند، کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی ، کارکنان مرغداریها ،شکاربانان و افرادی که با پرندگان در تماس هستند.

 اقدامات درمانی

مصرف داروحتما باید با صلاحدید و تجویز پزشک انجام شود.

بخاطر داشته باشید که ازمصرف خودسرانه آسپرین خودداری کنید.زیرا مصرف خودسرانه آسپرین باعث عوارضی چون حساسیتهای پوستی و مشکلات گوارشی خواهد شد

اقدامات زیر برای کاهش علائم و بهبود بیماری موثر است:

- استراحت در منزل بویژه در هنگام تب

- استفاده از مایعات فروان مانند آب ،آب میوه و سوپ رقیق

- غرغره آب یا آب نمک ولرم

- خودداری از استمعال دخانیات

- استفاده از قطره های بینی حاوی آب و نمک براي‌ تخفيف‌ گرفتگي‌      بيني‌.

- براي‌ افزايش‌ رطوبت‌ هوا از يك‌ دستگاه‌ بخور ‌ استفاده‌ نماييد. رطوبت‌ كمك‌ مي‌كند تا ترشحات‌ ريه‌ رقيق‌ و بنابراين‌ راحت‌تر تخليه‌ شوند.

   رژيم‌ غذايي

معمولاً اشتها به‌ هنگام‌ آنفلوانزا كم‌ مي‌شود، شاید درابتدا فقط‌ اشتها به‌ مايعات‌ داشته‌ باشيد، پس‌ از مدتي‌ به‌ وعده‌هاي‌ غذايي‌ كوچك‌ حاوي‌ مواد نشاسته‌اي‌ بدون‌ ادويه‌ (نان‌ سوخاري‌، برنج‌، پوره‌، غلات‌ پخته‌ شده‌، سيب‌زميني‌ پخته‌) اشتها پيدا كنيد.

روزانه‌ حداقل‌ 8 ليوان‌ آب‌ بنوشيد (خصوصاً اگر تبتان‌ بالا باشد). نوشيدن‌ مايعات‌ بيشتر مثل‌ آب‌ ميوه‌، چاي‌ و نوشيدني‌هاي‌ غير گازدار نيز به‌ رقيق‌ شدن‌ ترشحات‌ كمك‌ مي‌كنند.

استفاده از مواد غذایی حاوی ویتامین C در کاهش طول مدت بیماری موثر است.

از مصرف غذاهای چرب ،سرخ کرده ،ادویه دار بپرهیزید.

والسلام.