مدارس موفق چگونه اند!؟

مدیران مدارس با تلاش برای ارتقا و بهبود فضای فیزیكی مدرسه، رعایت مسائل بهداشتی، تهیه انواع وسایل كمك آموزشی گوناگون سعی در بهبود شرایط آموزشی دارند و این گونه موارد را دلیل توسعه یافتگی مدارس خود می دانند.اما در كنار این موارد دو نكته اساسی نیز وجود دارد كه در تامین بهداشت و سلامت جسم و روان دانش آموزان و بهبود كیفیت تحصیلی آنان نقش مهمی دارد و متاسفانه گاهی مورد كم توجهی قرار می گیرد.این دو نكته یكی روش ها و برنامه های آموزشی است و دیگری فضای روانی حاكم در مدرسه كه در ارتباط با یكدیگر می توانند الگویی از سیمای مدارس را ترسیم كنند.دانش آموز از یك طرف دارای یك بار ژنتیكی اطلاعات داده شده در سرشت خود می باشد كه ما آن را توارث یا طینت می نامیم و اطلاعات دیگری كه از محیط با عنوان تعلیم و تربیت می گیرد. این دو به صورت دو منبع حركت موازی، مجموعه واكنش های خود را در رویارویی با مسائل زندگی می سازند. با گذشت زمان، میزان واحدهای اطلاعاتی گرفته از منابع محیطی افزایش یافته و داده های محیط یا تعلیم تربیت تاثیر بیشتری در رفتار فرد اعمال می كنند.بنابراین با توجه به نقش منابع محیطی در رشد و تكامل و شكل گیری شخصیت مناسب در دانش آموزان و زمینه سازی های لازم جهت افزایش معلومات در كنار برقراری شرایط فیزیكی خوب، روش ها و برنامه های آموزشی و فضای روانی مناسب در محیط مدارس امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.برخی از ویژگی های مشترك در مدارس موفق را این گونه می توان ذكر كرد:

1-در یك مدرسه موفق تاكید مناسب و مشخص بر موفقیت درسی دانش آموز وجود دارد و تا امكانات آموزشی لازم و افراد آگاه، علاقه مند به امر تعلیم، عهده دار تدریس در آن مدرسه نباشند امكان پیشرفت و موفقیت در آن مدرسه به خوبی فراهم نیست.

2-در چنین مدرسه ای از دانش آموز انتظار می رود كه در زمینه كار و رفتار خود مسئول باشد و مدیر یا ناظم مدرسه گناه دانش آموزی را به حساب دیگر دانش آموزان منظور نكنند.

3-میزان مشخصی از انضباط در مدرسه وجود داشته باشد مسئولان مدرسه تلاش كنند این انضباط بیشتر از طریق تشویق حاصل شود و نه از راه تنبیه.

4-معلمان مدرسه در محیط آموزشی باید خود الگوهای خوب از نظر اخلاق، رفتار و صداقت و دیگر صفات مطلوب باشند.

5-روابط و اوقات معلم با دانش آموز چنان تنظیم شود كه امكان پاسخ گویی به مشكلات شخصی دانش آموز توسط معلم وجود داشته باشد.

6-معلمان موفق یك مدرسه، آن هایی اند كه با داشتن رفتار مثبت، یعنی رابطه صمیمی و مطلوب با دانش آموز، مورد علاقه وی قرار گیرند.چون معلمانی كه روش های توام با ترس، تهدید، یاس و نومیدی را به كار می برند، به احتمال زیاد در مورد شاگردانشان ناموفق تر از گروهی هستند كه از این روش ها پرهیز می كنند.

7-در یك مدرسه موفق، این واقعیت باید پذیرفته شده باشد كه دانش آموزان متفاوت توانایی های یادگیری متفاوتی دارند.لذا دانش آموز به خاطر آنچه كه به خوبی انجام داده، تشویق می شود ولی به علت این كه كسی كاری را بهتر از او انجام داده، تنبیه نشده و یا مورد مقایسه قرار نمی گیرد.

8-مدرسه موفق با یك جریان دائمی و زنده، با خانواده دانش آموز در ارتباط است.

9-دانش آموزان این مدرسه، رابطه یك جانبه و از بالا به پایین كه متاسفانه محور فكری بسیاری از معلمان است مردود و به جای آن كوشش برای ایجاد اعتماد به نفس و تقویت روحیه مستقل و سرزنده و صمیمیت با دانش آموز منظور شده است تا در پناه آن، نیروی بالقوه وی را دانش آموزان جهت ابتكار، تفكر و خلاقیت به حداكثر ظرفیت خود افزایش دهند، زیرا برای این كه بتوانیم با دیگران رابطه برقرار كنیم باید آنان را هم رای و هم دل خود قرار دهیم.

10-معلمان باید در جریان زنده و مستمر تعلیم و تعلم بوده و در تمام مدت دوران آموزشی، خود از فراگیری غافل نباشند.علاقه به تدریس، آشنایی با اصول روانشناسی، شناخت قوانین رشد، داشتن ظاهری آراسته و رعایت اعتدال در ارزشیابی شاگردان، از جمله ویژگی هایی است كه باید معلمان در یك مدرسه موفق از آن برخوردار بوده تا در تكوین شخصیت دانش آموز نقش موثری داشته باشند.

11-یك مدرسه موفق، همه ساله آموزش های منظم را برای معلمان خود درست طرح و به اجرا می گذارد كه از طریق تشكیل كلاس های ویژه، تهیه مجلات مربوط به آن ها هر چه بیشتر بتوانند انگیزه، آگاهی و علاقه مندی آنان را در جهت شكوفا كردن استعداد دانش آموزان فراهم كرده و ارتقا دهند.نكته قابل توجه این كه، مسئولان مدرسه در تربیت دانش آموز باید واقع بین بوده و انتظار ساخت مجدد شخصیت وی را نداشته باشند، بلكه باید تلاش نمایند تا رشد شخصیت دانش آموز در چارچوب الگوی شخصیتی كه خانواده برای او ایجاد كرده، صورت گیرد و او را به سوی عادت های قابل قبول اجتماعی و شكوفایی استعدادهایش سوق دهد.

از آن جا كه رشد شخصیت و بلوغ فكری، بسیار كند و تدریجی صورت می گیرد، لذا كوشش روزانه معلمان و مسئولان مدرسه، در دراز مدت می تواند تغییرات موثری در فرد به وجود آورد.

برگرفته از كتاب های عوامل موثر در تحصیل و بهداشت مدارس